EWA ментори во фокус: Совети од најдобрите – Интервју со Сашо Велковски

Во свет кој постојано се менува, каде што знаењето и искуството играат клучна улога во личниот и професионалниот развој, менторството станува еден од највредните алати за поддршка и напредок. Во таа насока, во рамки на програмата Empowering Women in Agrifood (ЕWA), менторството го зазема централното место, тоа не само советодавна улога, менторството е низа на падови и подеми  која треба да ја изодат избраните жени претприемачки водени од своите ментори.

EWA програмата е креирана од EIT Food, најголемата европска иницијатива за иновации во храна, која се спроведува во Македонија во соработка со Фондација за Менаџмент и индустриско истражување. По успешното започнување на оваа иницијатива, решивме да започнеме серијал „EWA ментори во фокус: Совети од најдобрите“ во кој ќе ве запознаеме со менторите кои стојат зад развојот на бизнис идеите предводени од избраните кандидатки.

Следниот ментор во нашиот серијал e Сашо Велковски, финансиски советник со повеќе од три децении работно искуство во светот на финансиите. Како долгогодишен ментор и советник во повеќе национални и меѓународни програми наменети за микро, мали и средни претпријатија, Сашо активно ги поддржува претприемачите во пристап до финансии, грантови и алтернативни извори на финансирање.

Во оваа менторска приказна, тој работи со Ангела Јакимовска, чиј фокус во рамки на програмата е доделен на креирање на иновативна дигитална платформа која им овозможува на потрошувачите директен пристап до природни пчелни производи, со што цели да ги вклучи пчеларите во дигиталниот свет и да ја подобри понудата за здрава и балансирана исхрана.

Кој е вашиот професионален пат и како стигнавте до позицијата ментор во EWA програмата?  

По вокација сум економист, 33 години работам во финансиски институции, од кои 26 години во банкарскиот сектор. Последните осум години, покрај банкарските производи, интензивно работам на промоција на други финансиски продукти со цел развивање на финансискиот пазар во Македонија. За овој долг период на работење со физички и правни лица, стекнав големо искуство кое сакам да го пренесам на моите клиенти. Од овие мотиви поминав обука за ментор за мали и средни претпријатија во Агенцијата за поддршка на претприемништвото, потоа станав тренер на новите ментори за финансиски менаџмент и изработка на бизнис план. Претходното професионално, особено менторско искуство, беше основа да се вклучам како ментор во EWA програмата.

Како ментор, што сметате дека е најважно да се пренесе на младите жени во оваа програма?

Преку EWA програмата треба да помогнеме младите жени да ги развијат своите идеи и да ги преточат во профитабилен бизнис. Сакам да им честитам на жените кои се пријавиле во оваа програма за храброста да започнат сопствен бизнис, особено што е поврзан со земјоделие, без оглед дали е примарно производство, преработка на земјоделски производи, дигитализација. Концептот на програмата ми се допаѓа затоа што покрај финансиски грант овозможува и менторска поддршка за сите апликанти. Ние менторите треба да им дадеме совети за водење на бизнис на идните претприемачи, да укажеме на потенцијалните проблеми и ризици кои ги очекуваат, со цел да ги спремиме за реланиот деловен свет. Веројатно најважно е да ги охрабриме и да им дадеме поддршка дека идејата, која е магловита во почеток, може да се разработи во нешто кое успешно ќе фунционира.

Кој е најдобриот совет што некогаш сте го добиле и сè уште го пренесувате на вашите клиенти?

Моето искуство покажува дека финансиските средства се важни, но знаењето и вештините се уште поважни за успешен бизнис. Парите се трошат, знаењето дава основа за нови идеи. Иновациите го движат светот,  овозможуваат развој. За да се јави една идеја, потоа да се преточи во применлив производ или услуга, потребно е познавање од разни области што пак е резултат на континуирана едукација. Ова се причините заради кои ги поддржувам менторските програми. Од друга страна без пари не може да се започне сопствен бизнис. Врз основа на професионалното искуство можам да потврдам дека финансиската писменост е на ниско ниво. Сите, ама баш сите, сме зависни од пари. Така функционира светот. Но, за финансиите многу малку учиме на училиште (со исклучок на студии повржани со финансии). Ова е парадокс кој води кон должничко ропство. Сите искрено ги советувам советувам веднаш да направат промена. Оној што ќе научи паметно да управува со лични финансии лесно ќе научи да управува и со финансии на претпријатие.

Најдобриот совет што сум го добил е: Непревземање на ризик е најголем ризик! Кога сме опуштени и успиени мислиме дека сé имаме под контрола. Но во динамичен свет ништо не стои во место, постојано се менува. Ако не ги предвидуваме промените не може да се прилагодиме, ќе бидеме затечени.

Кое е вашето лично мото или филозофија кога станува збор за поддршка и развој на талентирани млади луѓе?

Во Македонија, за жал, сѐ уште нема доволно традиција и храброст за претприемништво и за превземање на ризик. Менталитетот ни вика дека треба да одиме по сигурен пат. Веројатно сите имаме вина, и ние повозрасните и поискусни, и образовниот систем, и државните органи. Младите се обидувам да ги охрабрам да пробаат, ќе се сопнат и ќе паднат, но ќе станат и ќе бидат посилни. Младите треба да експериментираат, да истражуваат, да развиваат разни вештини. Формалното образование не е доволно, неформалната едукација која трае цел живот овозможува прилагодување на сите предизвици како во деловниот така и во секојдневниот живот. Денеска во Македонија постојат голем број на агенции, фондации, организации, кои организираат разни обуки повржани со претприемништво. Голем дел од нив се бесплатни за слушателите. Мојата порака до младите талентирани луѓе е да одвојат од своето слобоно време и да посетуваат вакви обуки. Сигурно ќе научат нешто ново, ќе запознаат нови личности, ќе ја зголемат својата самодоверба. Понатаму преку разни програми за финансиска и менторска поддршка ќе биде полесно да се донесе одлука за започнување со претприменштво.

Програмата Empowering Women in Agrifood EWA ги поддржува жените во развојот на нивните агро-прехранбени бизнис идеи не само преку финансирање, туку и преку специјализирани обуки, менторство и можности за вмрежување. Оваа иницијатива има за цел сеопфатно да ги поддржи претприемачките жени во раната фаза од нивната кариера, притоа овозможувајќи им пристап до знаење и релевантни контакти за успешен почеток и развој на одржливи бизниси во агро-прехранбениот сектор.

Во време кога агро-прехранбениот сектор се соочува со потреба од дигитална трансформација, одржливост и иновација, прашањето е: Кој ќе ги донесе тие промени ако не жените со визија? А кој ќе ги поддржи, ако не менторите со искуство?