Жена што раководи со градилиште – секојдневието на Марија Дониновска Стевчева
Во рамките на проектот „ЦБЦ еквилајзер за пол и возраст на работните места“ започнавме серија интервјуа за промоција на добри практики, истакнувајќи го придонесот на жените кои работат во традиционално машки индустрии. Преку нивните искуства и успеси се стремиме да ги охрабриме и мотивираме целните групи на програмата. Разговараме со Марија Дониновска Стевчева, одговорен инженер и раководител на градилиште.
Марија, дали би сакале накратко да ни кажете за вас и вашата професија?
Јас сум Марија, магистер по градежништво и овластен инженер со долгогодишно искуство во проектирање, ревизија, изведба и надзор. Моментално работам како одговорен инженер и раководител на градилиште во компанија специјализирана за изградба на патишта, улици, мостови, потпорни конструкции и цевоводни системи. Kомпанија постои од 1998 година и брои над 60 вработени, со сопствен каменолом, асфалтна и бетонска база, како и лабораторија за испитувања. Работиме на проекти финансирани од Светска банка, локални и државни институции, како и приватни инвеститори. Следиме светски стандарди, со фокус на квалитет, безбедност и заштита на животната средина.
Мојата работна позиција овде вклучува вршење на сите теренски и административни задачи поврзани со објектите, секојдневни состаноци и комункација со сите вклучени страни во проектот: надзори, инвеститори и подизведувачи, јавни претпријатија, државни органи, технички лица, организација на градилиште, калкулации на количини со изработка на финансиски документи за сработеното, проверка на материјали, контрола на квалитет, испитувања, планирање и следење на напредокот на активностите. Како тим лидер вршам редовни состаноци со тимот и темелна дискусија за постигнувањата, прашањата и потребите на тимот (според Scrum методологијата), спознавање на афинитетите на секој од членовите во тимот и соодветна прераспределба на обврски. Индивидуално се ангажирам како инженер надзор и инженер проектант.
Што значи успех за вас во вашата кариера и како се менувал тој концепт од почетокот до сега?
Успехот за мене во мојата кариера како градежен инженер отсекогаш значел труд, желба и стремеж кон такво професионално оспособување кое ќе биде доволно опширно за да ми овозможи да допринесам не само во стандардните, туку и во покомплексните проблеми во градежништвото. Интуитивно, успехот отсекогаш претставувал предизвик за натпревар со самата себе, желба од ден во ден да се преточувам во подобра верзија. Успехот е во директна корелација со постојан труд, надоградување и посветеност, проактивност, користење на визијата. Концептот за успех лично за мене најпрво значеше неограничување во учењето- како ученичка во Основно и Гимназија, секогаш читав дополнителни содржини покрај оние предвидените со учебната програма, секогаш решавав задачи од надворешни, дополнителни извори, а тоа ми даваше чувство дека знам нешто повеќе. Денеска, концептот на успех сеуште значи исто- неограничување во надоградувањето, покрај теоретското-допир и со практичното, креативност, фокусираност, пожртвуваност, посветеност, смелост, труд и уживање во професијата, но и благодарност и свесност за животните вредности и благодетите истовремено.
Какви се најголемите предизвици со кои сте се соочиле како жена во оваа област и како ги надминавте?
Најпрво, предизвик ми беше што се одлучив за градежната област, за која сметам дека е доста комплексна и бара висока сериозност и одговорност, во секој нејзин сегмент. Откако веќе почнав да чекорам по патеката на градежништвото, ме пресретнаа голем број предизвици. Градежништвото само по себе е предизвик и бара редовно надоградување (нови софтвери, литература, програми), односно предизвикот лежи во тоа што никогаш не престануваш да учиш, тоа е еден постојан предизвик.
На почетокот на мојата кариера се стекнав со проектирање на градби како од високо, така и од нискоградбата. Покрај стандардните проекти за згради, станбено- деловни објекти, вистински предизвик за мене беше да земам учество во проектирање на градби како што се хидроцентрали, брани, железници, коридори, стадиони.
Покасно, согледав дека проектирањето без изведба е апстрактно, а така инженерството не е комплетно, па следен предизвик за мене беше изведбата. Во изведба покрај основната цел за обезбедување на основите принципи- стабилност, безбедност и функционалност на објектите во чија изведба учествував, имав предизвик да воспоставам и постигнам оптимизација на работниот процес преку имплементирање нови, делумно мои, делумно надворешни практики во работењето, што ќе остави долгорочни ефекти пред се’ од финансиска гледна точка во компанијата во којашто работев.
Низ годините на градење на мојата кариера, повремено се интересирам и за програмирање, па предизвик ми беше да направам апликација која ги олеснува калкулациите во областа на патната инфраструктура, а моментално работам на апликација за калкулации во областа на хидротехниката. Истите апликации ги користам лично, а и за целите на компанијата во која сум вработена.
Вистински предизвик за мене е ангажман на проекти кои подразбираат една поинаква легислатива од онаа стандардната во Македонија. Предизвик се сите проекти од светски рамки кои допрва стануваат тренд во нашата земја и од нас инженерите бараат трансформација од традиционални градежни инженери, во инженери со едно ново, поинакво ниво на размисла, флексибилни и спремни за примена на нови прописи, спознавање на нов вид на фоговори (FIDIC), проектирање и градење според новите Еврокодови.
Следниот предизвик знам дека го сретнале и многу мои колеги, како и јас. Во обиди да се направи темелна трансформација, да се искоренат лошите навики во градежништвото, најголема мака на себе понесуваат инженерите во изведба. Често приморани да ги прескокнеме круцијалните чекори за квалитетно и безбедно градење, предизвик гледаме и сме среќни ако се воспостави барем минимум градежна практика.
Огромен предизвик видов и сеуште гледам во надминувањето на бариерите и стереотипите во однос на родовата припадност коишто заедницата неминовно ги создава. Низ сите гореспоменати предизвици, овој е постојан. И покрај бројните обиди да се искорени родовата дискриминација на работно место, сепак сметам дека таа сеуште зазема голем замав во нашата држава. Сум се соочила со бројни предрасуди, на кои само можев да не им дадам важност и да продолжам затоа што знам дека секогаш во целост сум ја оправдала мојата работна позиција како инженер и тим-лидер. Верувам во своите постигнувања, резултатите од мојата работа ми се секогаш движечка сила, па оттука се докажа дека професионалноста на познава пол. Во оваа насока имам да додадам дека такви бариери можат да се победат само со висока самодоверба, цврст став и истрајност. Олеснително, фактот дека има се повеќе припаднички на женскиот пол во градежништвото како професионалци, ми дава надеж дека со тек на време ефектите од родовата дискриминација ќе се намалат.
Дали имате некој момент или искуство во кариерата што ви било особено инспиративно или наградувачко?
Признавам дека паричните награди и бонусите, после секој успешно завршен проект, се несомнено инспиративни за понатамошната работа. Сепак, длабински и долготрајно мотивира успешната реализација на многубројните објекти: улиците и патишта по кои денес возиме, тротоарите по кои пешачиме, цевководните системи со кои се служиме, објектите во кои живееме и дејствуваме, тие се секогаш инспиративен момент за мене. Правилното водење на тимот – задоволните и мотивирани лица на членовите во тимот, кои во нас – лидерите гледаат цврста потпора, се исто така огромна мотивација.
Како мислите дека родовата разновидност влијае на работната атмосфера и решавањето проблеми на вашето работно место?
Родовата разновидност е сеуште заглавена во многубројни стереотипи и предрасуди. Мора да признаам дека самата работна атмосфера во поглед на родовата разновидност кај нас не е воопшто розева, напротив, е нарушена, во постојан обид да намали ентузијазам, да ограничи, деградирачка е. Но, фактите друго кажуваат: eдно, само едно мое отсуство понекогаш беше клучно за тимот (родово мешовит) да почне да колабира, да покажува слабости. Оттука, фактите покажуваат дека работното место не познава пол, туку лични и професионални вештини.
Еден друг аспект во однос на родовата разновидност би сакала да го искоментирам. За жал, тврдам дека сум се сретнала со примери кадешто родовата разновидност (потенцирам за одредени работни средини во нашата земја) се злоупотребува до степен да може да им се изврши влијание на жените вработени, на тој начин што им се наметнува неповолна, заплашувачка па и навредлива работна средина, несоодветни шеги, сугестивно однесување, гестикулации, непосакувано наметнување итн. За жал, жените се неохрабрени и ретко се одлучуваат да се обратат до правните органи, да побараат правна помош и заштита. Затоа е потребно почесто, погласно и јавно да се зборува за овие теми, со цел да се намалат таквите влијанија, а жените да почнат да му веруваат на нашиот правен систем дека навистина можат да побараат заштита, без да има бумеранг ефект.
Како мислите дека вашето работење како жена во оваа област ќе влијае на идните генерации?
Верувам дека сум силна инспирација за идните генерации да се одлучат за градежништвото, затоа што моето работење како жена во градежништвото е пример дека само со сопствен труд се стигнува до високи работни позиции и се дава висок придонес во градежниот сектор. Мислам дека работењето како жена во оваа област треба да им даде силна верба на идните генерации, порака, дека со работа, истрајност и посветеност може да се искачат на повисоки скалила на успехот, да се реализираат професионално. Секогаш да бидеме свесни, независно дали индивидуално како вработени или во сопствени компании: нашиот труд, нашите концепти на работа, или само еден наш искуствен совет, оставаат долгорочните ефекти кои влијаат и врз поедници и врз цели компании. Неслучајно е кажано- внимавај што правиш, некој учи од тебе!
Што би им советувале на младите жени кои размислуваат за кариера во оваа област?
Да не се двоумат при избор на градежната област, таа е преубава, инспирирачка, исполнува, создава една борбена индивидуа од човека. Вистина е дека инженери не стануваме со самото дипломирање, туку со практична работа. Патот до станување инженер не е лесен, но токму тој пат е приемен испит за влез во светот на градежништвото, една припрема која не’ поучува дека треба да поседуваме остроумност и одлучност ако сакаме да останеме таму. Доколку се има љубов и интерес кон градежната област, сите други пречки се минливи.
Дали сте имале ментори или друг вид на поддршка што ви помогнала на вашиот професионален пат? Како ја гледате важноста на таквата поддршка?
Сметам дека менторската поддршка е битен сегмент, особено во зачетоците на кариерата, од причина што сами можеме погрешно да научиме, доколку ги користиме школските начини за брзо решавање на проблемите. Не, тоа е сосема погрешно и токму во овие моменти е неопходна таа релација ментор- менториран. Менторите се како ChatGPT- целовремена поддршка доколку некаде се заглави, но тие се многу повеќе – од акумулираното работно искуство доаѓаат како една нишка – водилка која се стреми кон вистинското решение на проблемот, побрзо и поефикасно отколку менторираниот.
Од моето работно искуство, можам да истакнам дека само на кратко имав нентор до мене, затоа што замина во пензија, но секогаш ќе му бидат благодарна затоа што разговорите со него кај мене оставија ефект на прочитана книга од областа на градежништвото. Ден – денес кога сум во некаква дилема, мојот некогашен ментор како непресушен извор на знаење, со кафе-муабет ме консултира и доаѓа со негови идеи. Оттука, овој пример го поврзувам со делот за оставање долгорочен ефект од нечие работење во градежништвото.
